Η Μοναδική Λύση για την Ακύρωση της Συμφωνίας των Πρεσπών – Η Ελλάδα οφείλει να δράσει

Γράφει ο Δημήτρης Νατσιός.
Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Θεσσαλονίκη στις 22 Φεβρουαρίου 2025.

Η Συμφωνία των Πρεσπών ήταν εξαρχής μία εθνικά επιζήμια συμφωνία, που άνοιξε τον δρόμο στην αμφισβήτηση της ιστορικής και πολιτισμικής ταυτότητας της Μακεδονίας. Παρά τις όποιες διαβεβαιώσεις περί περιορισμού του αλυτρωτισμού, το μόνο που κατάφερε ήταν να νομιμοποιήσει έναν επιθετικό “μακεδονισμό” που ενισχύθηκε αντί να περιοριστεί. Ωστόσο, η ίδια η διεθνής έννομη τάξη παρέχει στην Ελλάδα τη δυνατότητα να αποχωρήσει από αυτή τη συμφωνία. Το άρθρο 60 της Σύμβασης της Βιέννης του 1969, με τη διαδικασία που προβλέπει το άρθρο 65, προβλέπει ότι μια συνθήκη μπορεί να καταγγελθεί μονομερώς αν το άλλο μέρος προβεί σε ουσιώδεις παραβιάσεις.

Αυτό ακριβώς είχε επισημάνει το 2019 και ο βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας, Άγγελος Συρίγος, στο βιβλίο του «Η Συμφωνία των Πρεσπών και το Μακεδονικό», όπου ανέφερε πως η μόνη νομικά έγκυρη οδός για την ακύρωσή της είναι η επίκληση του άρθρου 60 λόγω ουσιωδών παραβιάσεων. Η Σύμβαση της Βιέννης προβλέπει συνολικά 11 διαφορετικούς τρόπους για την ακύρωση μιας τέτοιας Συμφωνίας, ωστόσο, η μόνη ρεαλιστική που απομένει είναι αυτή – κάτι που επιβεβαιώνει και ο Συρίγος στο εν λόγω βιβλίο. «Η Συμφωνία των Πρεσπών και το Μακεδονικό», όπου ανέφερε πως η μόνη νομικά έγκυρη οδός για την ακύρωσή της είναι η επίκληση του άρθρου 60 λόγω ουσιωδών παραβιάσεων. Τότε, τέτοιες παραβιάσεις δεν υπήρχαν. Σήμερα, όμως, η κατάσταση έχει αλλάξει ριζικά.

Από την κύρωσή της το 2019 και μετά, τα Σκόπια συνέχισαν στον ίδιο ρυθμό: σκέτο «Μακεδονία» παντού, σε δημόσιους φορείς, σε επιμελητήρια, ομοσπονδίες, στην Ακαδημία τους, στα ονόματα των κομμάτων κοκ. Χρήση του επιθέτου «μακεδονικός» εκεί όπου δεν επιτρέπεται βάσει της Συμφωνίας. Χρήση του Ήλιου της Βεργίνας. Μέχρι και χάρτες της «Μεγάλης Μακεδονίας» με ελληνικά εδάφη κάτω από τη σημαία τους, όπως πχ στις 4 Φεβρουαρίου 2023 υπό την παρουσία του προξένου στον Καναδά και του Προέδρου της Ακαδημίας τους. Όλα αυτές οι παραβιάσεις καταμετρήθηκαν σε 400 περίπου μέχρι τον Μάιο του 2024. Έκανε η ΝΙΚΗ και σχετική γραπτή ερώτηση στη Βουλή προς τον υπουργό εξωτερικών στις 22/3/2024, ως προς το γιατί δεν εφαρμόζει η κυβέρνηση το άρθρο 19 της Συμφωνίας των Πρεσπών για συμμόρφωση, όμως ουδέποτε απαντήθηκε. Αγνοήθηκε πίσω από τη δυνατότητα των υπουργών να μην απαντούν.

Τον Μάιο του 2024 όμως οι παραβιάσεις από τις αρχές των Σκοπίων κατέστησαν ουσιώδεις. Και μάλιστα συστηματικά. Η έναρξή τους, και το αποκορύφωμα, ήταν η ορκωμοσία της νέας Προέδρου Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα, η οποία αναλαμβάνοντας καθήκοντα ανέγνωσε ότι ορκίζεται ως «Πρόεδρος της Δημοκρατίας της Μακεδονίας» μέσα στο Κοινοβούλιο. Αυτή η δημόσια παραβίαση της πιο θεμελιώδους διάταξης της Συμφωνίας, η οποία αφορά το ίδιο το όνομα του κράτους, συνιστά ξεκάθαρη περίπτωση ουσιώδους παραβίασης, όπως ορίζει η Σύμβαση της Βιέννης.

Ακολούθησαν πάνω από 150 επιπλέον περιπτώσεις παραβιάσεων. Η Πρόεδρος μαζί με τον νέο πρωθυπουργό Χρίστιαν Μιτσκόσκι, προχώρησαν σε επαναλαμβανόμενες δηλώσεις και συναντήσεις με πρέσβεις και προξένους άλλων χωρών, καθώς και αξιωματούχους ευρωπαϊκών υπηρεσιών, όπου χρησιμοποιούσαν το όνομα «Μακεδονία» χωρίς το «Βόρεια». Μάλιστα, στις 4 Οκτωβρίου 2024, ο ευρωβουλευτής της ΝΙΚΗΣ κατέθεσε ερώτηση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ζητώντας να πάρει θέση για αυτές τις παραβιάσεις. Η απάντηση της Επιτροπής στις 27 Ιανουαρίου 2025 ήταν αποκαλυπτική: «Η ΕΕ εξέφρασε τη λύπη της για το γεγονός ότι η νέα Πρόεδρος της Βόρειας Μακεδονίας δεν χρησιμοποίησε το συνταγματικό όνομα της χώρας κατά την τελετή ορκωμοσίας». Πρόκειται για σαφή επιβεβαίωση ότι η Συμφωνία έχει παραβιαστεί ουσιωδώς.

Μπροστά σε αυτή τη νέα πραγματικότητα, η Κοινοβουλευτική Ομάδα της ΝΙΚΗΣ κατέθεσε στις 27 Ιανουαρίου 2025 Πρόταση Νόμου, ζητώντας από την ελληνική κυβέρνηση να προχωρήσει στις προβλεπόμενες από τη Σύμβαση της Βιέννης διαδικασίες, δηλαδή στην επίσημη επίκληση των ουσιωδών παραβιάσεων και την καταγγελία της Συμφωνίας. Η διαδικασία είναι ξεκάθαρη:

• 1. Η Ελλάδα αποστέλλει επίσημη επιστολή στα Σκόπια, ενημερώνοντας ότι θεωρεί τη Συμφωνία ουσιαστικά παραβιασμένη.
  2. Παρέχει προθεσμία 3 μηνών για συμμόρφωση, όπως προβλέπει το άρθρο 65 της Σύμβασης της Βιέννης.
  3. Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης, προχωρά στην ακύρωση της Συμφωνίας και επιστρέφει στην Ενδιάμεση Συμφωνία του 1995.

Τα μέτρα που συνεπάγεται η καταγγελία περιλαμβάνουν:
– Την παύση αναγνώρισης του ονόματος «Βόρεια Μακεδονία».
– Την επιστροφή στη χρήση της ονομασίας «πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας».
– Την άρση της αναγνώρισης της γλώσσας και της εθνικότητας ως «μακεδονικής».
– Την επανέναρξη διαπραγματεύσεων για την εξεύρεση νέας συμφωνίας.
– Την ανάκτηση του δικαιώματος βέτο για την ένταξη των Σκοπίων σε διεθνείς οργανισμούς.

Η πρόταση αυτή δεν είναι απλώς μία πρωτοβουλία ενός κόμματος. Είναι ένα συνταγματικό δικαίωμα του ελληνικού Κοινοβουλίου και μία δημοκρατική υποχρέωση της κυβέρνησης. Ζητούμε από την εκτελεστική εξουσία να τηρήσει τις αρχές του πολιτεύματος και να επιτρέψει να φτάσει η Πρόταση Νόμου στην Ολομέλεια. Η ανεξαρτησία των εξουσιών αποτελεί θεμελιώδη αρχή του Συντάγματός μας και δεν μπορεί η κυβέρνηση να αποφασίζει ποια νομοθετήματα θα συζητηθούν και ποια όχι. Θα αγνοηθεί και αυτή η πρόταση νόμου πίσω από τη δυνατότητα της κυβέρνησης να απορρίπτει όλα τα νομοθετήματα της αντιπολίτευσης;

Οι βουλευτές της ελληνικής Βουλής καλούνται να σταθούν στο ύψος της Ιστορίας και να αποδείξουν ότι η Δημοκρατία λειτουργεί. Αν η Πρόταση Νόμου συζητηθεί και ψηφιστεί, η κυβέρνηση θα υποχρεωθεί να πράξει όσα ορίζει ο νόμος και η διεθνής έννομη τάξη. Το ζήτημα αυτό δεν είναι κομματικό, αλλά εθνικό. Η πλειονότητα του ελληνικού λαού απαιτεί την ακύρωση της Συμφωνίας των Πρεσπών.

Τώρα είναι η στιγμή της απόφασης. Η νομική οδός υπάρχει. Η τεκμηρίωση είναι αδιαμφισβήτητη. Το μόνο που απομένει είναι η πολιτική βούληση για να προστατεύσουμε την Ιστορία και την κυριαρχία μας.