Γράφει ο Στυλιανός Καβάζης.
Η Μικρασιατική Καταστροφή του 1922 δεν είναι μόνο μια τραγωδία για τον Ελληνισμό είναι και μια από τις πιο πιο σκοτεινές σελίδες της παγκόσμιας ιστορίας. Για τους Έλληνες σημαίνει ξεριζωμό, αίμα και φωτιά· για τους Τούρκους, αποτελεί ακόμη και σήμερα «εθνικό θρίαμβο», συνοδευόμενος από το ανθελληνικό σύνθημα:
«Ρίξαμε τους γκιαούρηδες στη θάλασσα».
Την ίδια ώρα που οι Έλληνες θρηνούν για τον χαμό της Σμύρνης και των προαιώνιων κοιτίδων τους, το τουρκικό αφήγημα μιλά για «εισβολή» και «κατοχή». Στα σχολικά εγχειρίδια γίνεται λόγος για μια «φωτιά που ξέσπασε τυχαία στην αρμενική συνοικία», ενώ το Μουσείο της Σμύρνης επισημαίνει πως οι συνθήκες της πυρκαγιάς «παραμένουν μυστήριο». Ένα μυστήριο όμως που μόνο οι αφελείς μπορούν να πιστέψουν.
Η ιστορικός Ayşe Hür αποκαλύπτει με βάση το άρθρο του υπασπιστή του Κεμάλ, Salih Bozok (Cumhuriyet, 1939), ότι ο Μουσταφά Κεμάλ γνώριζε για τον εμπρησμό. Την ώρα που η Σμύρνη καιγόταν (13–17 Σεπτεμβρίου 1922), εκείνος απολάμβανε τη θέα από το μπαλκόνι της αρραβωνιαστικιάς του, Λατιφέ. Κι όταν εκείνη του είπε ότι χάνει την περιουσία της στις φλόγες, εκείνος απάντησε ατάραχος:
«Ναι, ας καούν και ας καταρρεύσουν όλα μπορούν να επουλωθούν. Η πατρίδα σώθηκε».
Η πραγματικότητα είναι αδιαμφισβήτητη η πυρκαγιά κατέστρεψε μόνο τις ελληνικές και αρμενικές συνοικίες, αφήνοντας άθικτους τους τουρκικούς και εβραϊκούς τομείς. Όπως κατέγραψε και ο Αμερικανός πρόξενος George Horton στο αποκαλυπτικό βιβλίο του “Η μάστιγα της Ασίας”, η καταστροφή δεν ήταν τυχαία αλλά ήταν ξεκάθαρα οργανωμένο σχέδιο εκκαθάρισης.
Κι όμως, στην Ελλάδα κάποιοι τολμούν να μιλούν για «ειρηνική συνύπαρξη», για «παρεξηγήσεις της ιστορίας» και για «συνωστισμούς στην προκυμαία». Αυτές οι φωνές είτε λέγονται Ρεπούση, είτε Καιριδής, είτε Φίλης δεν είναι απλώς ανιστόρητες. Είναι ύβρις απέναντι στους 1.000.000 νεκρούς, στους 1.500.000 πρόσφυγες, στα καμένα χωριά και στους ανείπωτους βιασμούς.
Η Βουλή των Ελλήνων το 1998 καθιέρωσε με ομόφωνη απόφαση την Ημέρα Εθνικής Μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων της Μικράς Ασίας. Όμως το χρέος μας δεν σταματά εδώ, αυτή η Γενοκτονία πρέπει να αναγνωριστεί παγκοσμίως, όπως αναγνωρίστηκε η Γενοκτονία των Αρμενίων. Γιατί η αλήθεια δεν μπορεί να μένει φυλακισμένη στα σύνορα της Ελλάδας είναι υπόθεση της ανθρωπότητας.
Όπως γράφει ο Ηλίας Βενέζης σπουδαίος λογοτέχνης, επιζών της Μικρασίας και έχοντας γράψει το σχετικό συγκλονιστικό βιβλίο «Το Νούμερο 31328»:
«Μέσα σε λίγες μέρες η ζωή μας έγινε στάχτη, κι εμείς μείναμε μόνο με την ανάμνηση μιας χαμένης πατρίδας».
Η Μικρασιατική Καταστροφή δεν ήταν ένα «λάθος της Ιστορίας» ήταν ένα στυγερό έγκλημα κατά της ανθρωπότητας. Και απέναντι σε αυτό το έγκλημα, η αλήθεια δεν διαπραγματεύεται. Ούτε ξεχνιέται.
Η μνήμη μας είναι όπλο.
Η ιστορία μας είναι όρκος. Η Μικρασία ζει μέσα μας, γιατί οι ψυχές των προγόνων μας απαιτούν δικαίωση.
14 Σεπτεμβρίου – Δεν ξεχνάμε, δεν συγχωρούμε.